8 december 2023

4 bouwstenen voor regionale ontwikkeling van integrale acute ouderenzorg

Tijdens een webinar op 23 november over vernieuwing van de acute ouderenzorg gaf Bianca Buurman, hoogleraar acute ouderenzorg van Amsterdam UMC, een toelichting op het recent verschenen rapport ‘Vernieuwing van de acute ouderenzorg’. Op basis van de patiëntreis van de kwetsbare oudere patiënt formuleerden Buurman en haar coauteurs 4 bouwstenen voor de verdere regionale ontwikkeling van integrale acute ouderenzorg.

“Er komen steeds meer kwetsbare ouderen op de spoedeisende hulp. Maar de zorg in het ziekenhuis is niet toegesneden op die kwetsbare ouderen.” Die constatering was voor Bianca Buurman, hoogleraar acute ouderenzorg van Amsterdam UMC, reden om in 2018 het initiatief te nemen voor de WijkKliniek.

De WijkKliniek in Amsterdam Zuid-Oost is een samenwerking van Amsterdam UMC met Cordaan en Zilveren Kruis. Hier wordt laagdrempelig acute medisch specialistische zorg wordt geleverd, maar ook gewerkt aan revalidatie en herstel. “We hebben geprobeerd de goede dingen van het ziekenhuis en de goede dingen van de verpleeghuis- en thuiszorg samen te brengen in de WijkKliniek. Een integratie van care en cure.”

© VWS/PureBudget

Proeftuinen

Deze integrale aanpak van de WijkKliniek heeft op een aantal plekken navolging gekregen in zogeheten proeftuinen. Samen met de WijkKliniek vormen zij het Leernetwerk Acute Ouderenzorg. Inmiddels werken vanuit het Leernetwerk meer dan 40 proeftuinen samen aan een fundamentele vernieuwing van de acute ouderenzorg in de regio.

Als het over ‘acute zorg’ gaat, wordt heel vaak de ambulancezorg, de spoedeisende hulp en de ziekenhuiszorg bedoeld, vertelde Buurman. “We werken wel aan de optimalisering van de ziekenhuiszorg op de spoedeisende hulp. Maar de zorgvraag ontstaat in een veel eerdere fase. In het kader van preventie heeft de huisartszorg en de zorg van verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg - de VVT - veel meer te bieden.”

Bouwstenen

Op basis van de patiëntreis van de kwetsbare oudere patiënt formuleerden Buurman en haar coauteurs 4 bouwstenen voor de verdere regionale ontwikkeling van integrale acute ouderenzorg.

  1. Preventieve en proactieve zorg thuis
  2. 24/7 infrastructuur in de eerste lijn
  3. Passende ziekenhuiszorg
  4. Begeleid ontslag en herstelgerichte nazorg

 Preventieve en proactieve zorg thuis

“Er zijn veel mogelijkheden om preventieve en proactieve zorg thuis te bieden: met proactieve huisartsenzorg, een praktijkverpleegkundige die ouderenzorg biedt en met medebehandeling door een specialist ouderengeneeskunde en verpleegkundig specialist van ouderen met complexe multiproblematiek.”

24/7 infrastructuur in de eerste lijn

Als er een acute gebeurtenis plaatsvindt, worden patiënten vaak uit huis gehaald.  Volgens Buurman is het beter om toe te werken naar een 24/7 infrastructuur in de eerste lijn, waardoor acute zorgvragen zoveel mogelijk thuis of dichtbij huis kunnen worden opgevangen. “Daar zijn mooie voorbeelden zoals gespecialiseerde acute wijkteams, die naar de cliënt of patiënt thuis gaan.”

Passende ziekenhuiszorg

De derde bouwsteen, de passende ziekenhuiszorg, heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen. Toch ziet Buurman daar ook nieuwe ontwikkelingen, zoals de geriatrische medebehandeling op de spoedeisende hulp.

Begeleid ontslag en herstelgerichte nazorg

De vierde bouwsteen, begeleid ontslag en herstelgerichte nazorg na een ziekenhuisopname of SEH bezoek, is gericht op herstel van functioneren en het voorkomen van (vaak vermijdbare) ziekenhuisheropnames.

Plek in het nieuwe coalitieakkoord

Regionaal georganiseerde acute ouderenzorg is essentieel om ervoor te zorgen dat ouderen minder snel op de spoedeisende hulp komen. En om ze, als ze toch in het ziekenhuis komen, zo snel en goed mogelijk te begeleiden om weer naar huis te kunnen. Zo voorkomen we dat de spoedeisende hulp overbelast raakt en bieden we ouderen na een acute situatie de beste kwaliteit van leven.

Bianca Buurman: “De vier bouwstenen voor de verdere regionale ontwikkeling van integrale acute ouderenzorg zou je in iedere regio geregeld moeten hebben. Het zou heel mooi zou zijn als dit model in het nieuwe coalitieakkoord een plek zou kunnen krijgen.”