11 april 2022

Gedeeld eigenaarschap nodig voor effectieve burger- en patiëntenparticipatie

De behoefte van de mens staat centraal bij het organiseren, ontwerpen en leveren van zorg. Bij veranderingen in de zorg, zoals de Juiste Zorg op de Juiste Plek, is het daarom belangrijk om burgers en patiĆ«nten te betrekken. Toch komt de participatie van burgers en patiĆ«nten in de praktijk nog onvoldoende van de grond.Ā 

Het ministerie van VWS heeft daarom onderzoek laten doen naar de factoren die effectieve participatie in de weg staan. Dit onderzoek laat zien dat zorgaanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten meer kennis en hulpmiddelen zouden willen om burger- en patiƫntenparticipatie goed vorm te geven. Met de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport kunnen partijen in de zorg aan de slag om participatie van burgers en patiƫnten verder te brengen.

Visual van verschillende personen, waaronder een vrouw met een A4 in haar hand, een man met een vergrootglas in zijn hand en een oudere man die ondersteund wordt door een verpleegster
© XpertiseZorg

Stem van burger essentieel voor regiovisie

De afgelopen jaren zijn partijen in de verschillende regioā€™s druk bezig geweest om regiobeelden te maken en samenwerkingsverbanden op te zetten in het kader van de Juiste Zorg op de Juiste Plek. De volgende stap in de transformatie is om die regiobeelden te vertalen naar regiovisies. Regiovisies moeten aansluiten op de behoefte van mensen, ze moeten de kwaliteit van de gezondheidszorg waarborgen en ontschotting zinnig vormgeven. Daarvoor is de (collectieve) stem en visie van patieĢˆnten, clieĢˆnten, naasten en inwoners essentieel. Het is dus van groot belang om te weten wat wel en niet werkt bij burger- en patiĆ«ntenparticipatie.

Verschillende ideeƫn over belemmerende factoren

Voor het onderzoek interviewde onderzoeksbureau XpertiseZorg onder meer zorgaanbieders, zorgverzekeraars, gemeenten, burgercollectieven en patiĆ«ntenverenigingen. Uit die gesprekken blijkt dat ā€˜systeempartijenā€™ andere belemmeringen ervaren dan (vertegenwoordigers van) burgers en patiĆ«nten. Zo benoemen de systeempartijen bijvoorbeeld dat:

Burger- en patiƫntencollectieven geven op hun beurt aan dat:

Vroegtijdig betrekken

© XpertiseZorg

Hoe kunnen partijen die werken aan de Juiste Zorg op de Juiste Plek de inbreng en deskundigheid van burgers en patiƫnten beter benutten? De onderzoekers doen in hun eindrapport een reeks aanbevelingen voor praktijk Ʃn beleid, waaronder:

  • Betrek als systeempartij patiĆ«ntenvertegenwoordiging en burgerorganisaties vroegtijdig bij het in kaart brengen van vraagstukken die nu en in de toekomst spelen. Daarmee wordt gezamenlijk eigenaarschap gecreeĢˆerd.
  • Heb aandacht voor verschillende niveaus waarop betrokkenheid van burgerinitiatieven en patiĆ«ntenorganisaties wordt gevraagd. Op regionaal niveau is er een andere behoefte (vaak meedenken en reflecteren) dan dat er op lokaal niveau bestaat (acteren en co-creeĢˆren).
  • Ontwikkel een ā€˜regionale werkagendaā€™ die de verbinding maakt tussen de vraagstukken op regionaal en lokaal niveau. Betrek burgers en patiĆ«nten nadrukkelijk bij het ā€˜inkleurenā€™ van de regionale werkagenda.

Thema
Burger- en patiëntenparticipatie

Hoe is het gesteld met burger- en patiƫntenparticipatie in Nederland? Welke knelpunten zijn er? En wat zijn veelbelovende ideeƫn om participatie beter aan te pakken? Bekijk publicaties, tools en praktijkvoorbeelden.

Lees meer