Het gaat om zinnige tijdsbesteding: Interview met Toosje Valkenburg

Huisarts Toosje Valkenburg is benoemd tot speciaal gezant regeldruk. In die rol zet zij zich in om de IZA-afspraak te realiseren dat zorgmedewerkers per week twee uur minder tijd kwijt zijn aan administratie. Ze pleit voor vertrouwen bij de systeempartners in de vakkundigheid en het beoordelingsvermogen van zorgmedewerkers. “Dit moet je echt omarmen; het draagt bij aan het behoud van personeel en maakt dat mensen trots kunnen zijn op hun vak.”

Kan je jezelf kort introduceren?

“Ik ben Toosje Valkenburg, al 25 jaar actief als huisarts en hospicearts in de Bilt. Ik ben daarnaast actief als medisch directeur van Unicum, een regionale huisartsenorganisatie. Dus met mijn voeten in de klei als huisarts in de praktijk, maar ook betrokken bij de uitwerking van IZA in de regio Midden-Nederland.

Ik ben betrokken bij de beweging Optimale zorg - Dappere Dokters en bij Het Roer Moet Om. De laatste is een actiecomité, gestart in 2015, dat onder andere de kwaliteit en regeldruk in de huisartsenzorg ter discussie stelde en daarmee aan de basis stond van [Ont]regel de Zorg. En nu dus gevraagd als speciaal gezant op te treden op het onderwerp regeldruk.”

Vanuit Het Roer Moet Om ben je al lang betrokken bij het onderwerp regeldruk. Wat is jouw persoonlijke motivatie om je hier opnieuw voor in te zetten?

“Het gaat me niet zozeer om de regels, maar om zinnige tijdsbesteding. Daarmee bedoel ik dat professionals hun tijd besteden, daar waar ze echt het meest toevoegen. En dat ze zich niet bezig hoeven te houden met dingen die gewoon niet zo relevant zijn. Daar komt de motivatie vandaan; kunnen we elkaar allemaal serieus nemen?

“Het gaat om het nemen van verantwoordelijkheid, zelfbewust optreden van de mensen die het vak uitoefenen. Het moet en kan veel meer vanuit de professionals zelf komen: ‘dit is wat ik doe, en op deze manier kan je me controleren’. Je oefent een publieke taak uit, dus je moet verantwoording afleggen. Maar de oproep aan de systeempartijen is dan; als wij zeggen, dit is hoe we het zouden willen doen, dan moet de ander het los durven laten en zeggen, ‘daar kan ik op vertrouwen’.

“De regeldruk terugbrengen heeft te maken met: ben jij in staat als een van de spelers in het veld, of je nou dokter of zorgverzekeraar of beleidsmaker bent, om zo kritisch naar je eigen aandeel te kijken en bedenken ‘wat draag ik hier zelf aan bij?’ en niet ‘wat doet de ander?’.

“De regeldruk terugbrengen heeft te maken met: ben jij in staat als een van de spelers in het veld, of je nou dokter of zorgverzekeraar of beleidsmaker bent, om zo kritisch naar je eigen aandeel te kijken en bedenken ‘wat draag ik hier zelf aan bij?’ en niet ‘wat doet de ander?’ Wat vraag ik zelf en kan dat anders? Wat heb ik nodig om de ander te leren vertrouwen? En de ander moet nadenken: wat voor comfort kan ik geven om ervoor te zorgen dat dat wantrouwen, die extra vink, niet gezet hoeft te worden.”

Stephan Valk en jij zijn beiden net gestart als speciale gezanten regeldruk. Wat is het eerste dat jullie gaan aanpakken?

“De IZA-afspraak is om twee uur minder administratietijd te realiseren per week, die kan worden gestoken in patiëntenzorg. Dat is heel belangrijk voor het plezier in het werk, maar vooral ook om te zorgen dat we de noodzakelijke zorg kunnen blijven bieden. Het eerste dat we gedaan hebben om dit te realiseren, is samen met IZA-partijen een plan van aanpak opstellen. We hebben aan iedereen gevraagd wat ze willen agenderen. We hebben de koepelpartijen die professionals vertegenwoordigen daarbij vooral gevraagd: hou het simpel! Laten we een beperkt aantal zaken echt aanpakken, een top vijf, om deze eerste stap van twee uur te realiseren. Waarmee maak je jezelf onsterfelijk op de werkvloer, als je dat oplost? Alle partijen hebben nu punten aangeleverd, er ligt een plan van aanpak, na de zomer volgt de concrete werkagenda.”

Staan daar dingen in waarvan je denkt, dit gaat echt een verschil maken voor die 2 uur?

“Ja, dat denk ik wel. In potentie moet dat kunnen, maar het is nog wel een hell of a job om dat op te lossen.”

Wat hoop je over een jaar bereikt te hebben?

“Dat de aanpak in woord en daad echt op de agenda staat in het veld, bij instellingen, bij brancheverengingen. Dat iedereen begrijpt, dit is niet iets waar je ongeduldig over moet zijn, dit moet je echt omarmen. Het draagt namelijk echt bij aan dat behoud van personeel en op dat mensen trots zijn op hun vak. Als ons dat lukt, om het overal zó concreet te agenderen, dat mensen tijd vrij krijgen en dat het bestuur het een prioriteit maakt dan brengt dat meer op gang dan alleen dat ene uur. Het brengt namelijk ook een andere manier van denken op gang over de inzet van de professionals en over verantwoorden en vertrouwen.”

We proberen dit al heel lang – regeldruk terugdringen – waarom gaat het nu wel lukken?

“Ja, het is heel stroperig, maar we hebben tegen iedereen gezegd: het is ook een kans. Die afspraak van twee uur staat er, iedereen heeft ervoor getekend en iedereen vindt dit belangrijk. Daarnaast hebben we het RVS-rapport Blijk van Vertrouwen - anders verantwoorden voor goede zorg en een aangenomen motie van toenmalig Tweede Kamerlid Fleur Agema over het halveren van de tijd die zorgmedewerkers kwijt zijn aan administratie. We hebben daarom gelijk een plan van aanpak gemaakt met zowel aandacht voor de korte termijn, de looptijd van het IZA, als de middellange termijn. Voor mij was een belangrijke reden om deze opdracht überhaupt aan te nemen, dat er een ambitie en concrete afspraak beschreven staat. Zodat we nu, met elkaar, een echt ambitieus plan neerleggen voor de toekomst.”  

Dit interview verscheen eerder in het magazine 'Mid-term review IZA'