Een jaar geleden werd het Integraal Zorgakkoord (IZA) ondertekend, met het doel om ook in de toekomst passende zorg en ondersteuning te kunnen bieden, samen met de patiënt, op de juiste plek en met de nadruk op gezondheid. Het programma de Juiste Zorg op de Juiste Plek was enkele jaren eerder al gestart om zorg te voorkomen, verplaatsen en vervangen. Dit programma heeft een plek gekregen onder het IZA. Programmamanager JZOJP Adriaan Brouwer en programmadirecteur IZA Klaas Beniers kijken terug op één jaar Integraal Zorgakkoord.
“Vergeleken met een jaar geleden zijn we ver gekomen”, vindt Klaas Beniers. “We hebben maanden onderhandeld over het IZA en dat ging soms moeizaam. Maar alle ondertekenaars staan er achter. Toen het kabinet viel hebben alle veertien IZA-partijen gezamenlijk in een brief aan de kamer gevraagd: ga hiermee door. Er is dus veel draagvlak voor deze beweging.”
In een aantal regio’s experimenteerden partijen al met bijvoorbeeld domeinoverstijgende samenwerking. “Er waren koplopers die hiermee ook zonder het IZA aan de slag waren gegaan, bijvoorbeeld in Limburg en Zeeland”, zegt Beniers. “Met de regiobeelden en -plannen is die beweging naar afstemming en samenwerking in een versnelling gekomen. Daarnaast is er 2,8 miljard euro aan transformatiemiddelen beschikbaar gemaakt om samenwerking en nieuwe plannen te stimuleren. Het IZA werkt dus als een soort katalysator.”
Bijzonder jaar
“Het was een bijzonder jaar”, beaamt Adriaan Brouwer. “Zorgpartijen in alle regio’s hebben elkaar gevonden om regiobeelden op te stellen waarin ze vraag en aanbod van vandaag en in de toekomst in kaart hebben gebracht. De regiobeelden zijn gepubliceerd op dejuistezorgopdejuisteplek.nl. Een belangrijk effect hiervan is dat partijen elkaar hebben leren kennen en met elkaar in gesprek zijn gegaan. Dat was zonder het Integraal Zorgakkoord niet gebeurd.”
De partijen hebben ook inzicht gekregen in elkaars belangen en de knelpunten waar elk mee te maken heeft. En het besef van de gezamenlijke opdracht om er met elkaar voor te zorgen dat de gezondheidszorg in de toekomst goedt, toegankelijk en betaalbaar blijft. Brouwer: “Dat is een opmaat naar het organiseren van integrale gezondheidszorg in de regio.”
Die integrale gezondheidszorg moet volgens het IZA vorm krijgen in de regio. Afspraken hierover leggen partijen in zorg en ondersteuning vast in regioplannen. “Bij het opstellen van de regiobeelden kwam veel positieve energie los. Ik hoop dat partijen die meenemen naar de volgende fase”, zegt Brouwer. “Het maken van afspraken wordt nog wel spannend”, verwacht Brouwer. “Dan gaat het over wie wat gaat doen.. Dat vraagt moed en creativiteit.”
Dat moed en creativiteit in de regio’s aanwezig zijn, heeft de Juiste Zorg op de Juiste Plek de afgelopen jaren mogen ervaren. Op tal van locaties werken partijen domeinoverstijgend samen om de zorg toekomstbestendig te maken. “Het programma JZOJP is gestart om in de regio’s zorg te voorkomen, verplaatsen en vervangen”, legt Brouwer uit. “Dat vraagt om samenwerken en kennisdelen met lef en het belang van inwoners voorop stellen.”
Kleine stapjes naar grote verandering
“De verandering komt vanuit de praktijk”, aldus Beniers. “Het IZA en het commitment van de koepelpartijen is daarbij heel belangrijk. Maar in de regio ervaren partijen de knelpunten in de zorg; zij kunnen ook het beste bedenken hoe ze dingen anders kunnen organiseren. Bijvoorbeeld door samen te werken en te bekijken hoe ze zorg kunnen voorkomen, verplaatsen en vervangen. Dat gebeurt niet van de ene op de andere dag, maar in kleine stapjes. Op langere termijn kan dat leiden tot grote verandering en betere en toekomstbestendige zorg.”
Het ministerie van VWS is geen partij bij de samenwerking in de regio. “De regio’s moeten het doen, maar we ondersteunen daar wel bij”, zegt Brouwer. “Er zijn diverse regelingen en subsidies om samenwerking te stimuleren. We hebben een overzicht van het ondersteuningsaanbod gemaakt dat partijen kunnen downloaden. Verder hebben we regiocontactpersonen die actief helpen om samenwerking tot stand te brengen.
De regiocontactpersonen denken bijvoorbeeld mee over het oplossen van knelpunten in hun regio en leggen contacten tussen partijen. Recentelijk is een kernteam Regionetwerk VWS samengesteld dat de regiocontactpersonen ondersteunt. Daarnaast speelt het kernteam een rol bij het verder vormgeven van het regionaal samenwerken.
Samen aan de slag
Beniers: “Laten we met elkaar aan de slag gaan en al doende kijken waar knelpunten zitten die het nodig maken om bij te sturen. Samenwerking is ingewikkeld, zeker over domeinen heen. Je stuit vrijwel zeker op belemmeringen; dan kun je blijven hangen of juist gaan doen. Wij horen graag waar partijen tegenaanlopen. Werkende weg moeten we proberen knelpunten op te lossen. Samen moeten we eruit komen en de zorg toekomstbestendig maken. Daarvoor is commitment van alle partijen. Dat is de kracht van het Integraal Zorgakkoord.”
Er moet nog veel gebeuren en het opstellen van de regioplannen zal de nodige inspanning vergen. Adriaan Brouwer is niettemin optimistisch over de toekomst. “Met de regiobeelden is een belangrijke basis gelegd. De beweging is onmiskenbaar op gang gekomen. De transformatie gebeurt over de volle breedte van de gezondheidszorg. Die transformatie komt niet alleen door het Integraal Zorgakkoord, maar ook door andere programma’s, zoals het Gezond en Actief leven Akkoord (GALA), Wonen, Zorg & Ondersteuning voor Ouderen (WOZO), Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn (TAZ) en de Hervormingsagenda Jeugd. Ze hebben elkaar nodig en versterken elkaar.”
Lees hier blogs van IZA-partijen over één jaar IZA
