Consultatiefunctie ggz voor het sociaal domein

Steeds meer mensen met psychische klachten doen een beroep op zorg en ondersteuning. Deze toename, in combinatie met schaarste aan personeel, zorgt voor hoge druk op de zorg- en sociale voorzieningen. In het Integraal Zorgakkoord zijn daarom afspraken gemaakt om de samenwerking tussen huisarts, sociaal domein en de geestelijke gezondheidszorg (ggz) te verbeteren.

Domeinoverstijgende consultatie

Eén van de afspraken wil het voor professionals in het sociaal domein gemakkelijker maken om de ggz te consulteren met behulp van een nieuwe consultatiefunctie. Per 1 januari 2024 is het daarom mogelijk om binnen de Zvw de consultatie tussen het sociaal domein en de ggz te bekostigen.

Dankzij de domeinoverstijgende consultatiefunctie kunnen professionals in het sociaal domein de juiste zorg, ondersteuning en begeleiding bieden aan cliënten. Hierdoor wordt zwaardere zorg voorkomen en ontstaan er minder verwijzingen naar de ggz.

Professionals werkzaam in het sociaal domein (de ‘vrager) kunnen nu professionals in de geneeskundige ggz (de ‘bevraagde partij’) om advies vragen (consulteren). Het kan onder meer gaan om diagnostische vragen, advies over verdere aanpak van begeleiding, advies ten aanzien van terugvalpreventie of hoe om te gaan met een cliĂ«nt in een bepaalde situatie.

  • Leidraad consultatiefunctie ggz voor het sociaal domein PDF (352 kB)

Gebruiksvoorwaarden

Om gebruik te kunnen maken van de consultatiefunctie zijn er enkele voorwaarden van toepassing. Zo geldt de consultatiefunctie als de cliënt aan de volgende voorwaarden voldoet:

  • De consultatie is te herleiden naar een individu. De consultatiefunctie is bijvoorbeeld niet bedoeld voor algemene kennisoverdracht of kennisbevordering van de professional in het sociaal domein. Kosten voor een dergelijke kennisoverdracht of kennisbevordering dienen door gemeenten gedragen te worden. De cliĂ«nt kan toestemming hebben gegeven aan de professional uit het sociaal domein om privacygevoelige gegevens te delen met de ggz-professional maar het kan ook zijn dat de cliĂ«nt de toestemming niet heeft gegeven. Dan vindt anonieme consultatie plaats waarbij de professional uit het sociaal domein zijn/haar vraag aan de professional uit de gespecialiseerde ggz voorlegt zonder de naam van de cliĂ«nt te noemen of anderszins herleidbare gegevens te delen.
  • De client is 18 jaar of ouder. Onder de 18 jaar is de Jeugdwet van toepassing, waarbij de gemeente en ggz-aanbieders onderling afspraken maken over de financiering van consultatie.
  • De client is niet (meer) in behandeling binnen de curatieve ggz. Als de cliĂ«nt wel in behandeling is in de curatieve ggz, kan de professional uit het sociaal domein een eventuele vraag stellen bij de (regie)behandelaar van de cliĂ«nt.
  •  Bemoeizorg valt niet onder de consultatiefunctie. Van bemoeizorg is sprake als een cliĂ«nt met een psychische stoornis geen enkele zorg wenst en hier dus ook niet om vraagt. Het doel van bemoeizorg is het toeleiden naar zorg van de cliĂ«nt. Bemoeizorg door de ggz wordt opgestart in opdracht van de gemeente als onderdeel van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en wordt gefinancierd vanuit de Wmo.

Organisatie van de consultatiefunctie

Binnen een regio gaan enkele ggz aanbieders de consultatiefunctie organiseren. Zij sluiten hiervoor contracten met zorgverzekeraars. Zorgverzekeraars vragen ggz-aanbieders om een plan te maken hoe de consultatiefunctie in de regio te organiseren. Het plan wordt door de zorgaanbieders afgestemd met de gemandateerde gemeente binnen de regio, zodat geborgd wordt dat het voorziet in de behoefte van het sociaal domein. Voorbeelden van hoe de consultatiefunctie ingericht kan worden, zijn:

  • Telefonisch spreekuur
  • Multidisciplinair overleg (MDO)
  • Deelname aan wijktafels van het sociaal domein door de ggz

Iedere regio kan, afhankelijk van de behoefte, de consultatie zelf inrichten.

Meer informatie
  • Leidraad consultatiefunctie ggz voor het sociaal domein PDF (352 kB)

Vraag & antwoord

Hieronder tref je verschillende vragen over de consultatiefunctie. Klik op de vraag om het antwoord te zien. 

Een professional in de bemoeizorg wil de GGZ consulteren over een persoon die zij in de casuïstiek hebben. Deze persoon is nog niet in zorg. De consultatie is bedoeld om te helpen beoordelen of/hoe de cliënt laagdrempelig geholpen kan worden. Valt dit onder de consultatiefunctie?

Nee, dit is bemoeizorg. Bemoeizorg valt onder de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo). Als professionals in de bemoeizorg een ggz‐aanbieder consulteren bij (het opstarten van) een bemoeizorgtraject, is het aan de gemeente om (financiĂ«le) afspraken te maken met de ggz‐aanbieder over de vergoeding voor de inzet van de ggz‐aanbieder. De inzet van de ggz‐aanbieder mag bij bemoeizorg niet via de consultatiefunctie (en dus de Zorgverzekeringswet) worden vergoed.

Kunnen ervaringsdeskundigen ingezet worden om consultatie te verlenen en mag dat ook bekostigd worden vanuit de prestatie voor consultatiefunctie?

Op deze vraag kan geen eenduidig ja of nee antwoord gegeven worden. De ervaringsdeskundige is een beroep. Ervaringsdeskundigen werken zowel in het sociaal domein als de ggz. Het is binnen de regelgeving mogelijk dat ggz‐aanbieders die de consultatiefunctie gaan uitvoeren, hiervoor ervaringsdeskundigen inzetten. De prestatie om de consultatiefunctie te bekostigen stelt geen eisen of beperkingen aan de beroepen die de consultatiefunctie uitvoeren.

Een beschermd wonen aanbieder zet soms een gedragswetenschapper in om de professional van de BW‐aanbieder ondersteuning te bieden. Valt dit onder de consultatiefunctie?

Nee, deze casus valt niet onder de consultatiefunctie. In dit geval gaat het om deskundigheidsbevordering. Dit valt niet onder de consultatiefunctie. Deskundigheidsbevordering en opleiding bij Wmo‐aanbieders moet betaald worden uit Wmo‐middelen.

Hoe moeten ggz aanbieders de consultatiefunctie inrichten?

Er is geen landelijk voorgeschreven vorm hoe de consultatiefunctie ingericht moet worden. Omdat de consultatiefunctie sociaal domein een nieuwe vorm van zorg is, is de verwachting dat regio’s in de praktijk nieuwe vormen gaan ontwikkelen. In de leidraad Consultatiefunctie ggz voor het sociaal domein staat in bijlage 2 onder het kopje contracteerproces meer informatie. De uitvoerder (ggz‐aanbieder) declareert de ggz‐prestatie bij een zorgverzekeraar. Dit is landelijk uniform.

Is de consultatie tussen de ggz professional en de professional uit het sociaal domein altijd anoniem?

Het kan anoniem zijn, maar dat hoeft niet. Als de betreffende cliĂ«nt toestemming geeft, mogen cliĂ«ntgegevens met de ggz‐professional worden gedeeld. Bij het vragen van toestemming is belangrijk dat het een vrije keuze van de cliĂ«nt is.

Als gemeente hebben wij nu al contracten/financiële afspraken met ggz aanbieders voor consultatie. Moeten wij deze contracten opzeggen?

Nee, u bepaalt zelf of de financiĂ«le afspraak/contract met de ggz aanbieder wordt opgezegd. U kunt in deze overweging meenemen of de ggz‐instelling waarmee u al een financiĂ«le afspraak heeft, ook een contract zal afsluiten met zorgverzekeraars. Neem hiervoor alvast contact op met de zorgverzekeraar. Het kan zijn dat uw financiĂ«le afspraak/contract meer omvat dan alleen de consultatiefunctie.

Bekijk ook

Pagina Mentale gezondheidsnetwerken
Nieuw is, dat huisartsen, sociaal domein en ggz nu samen de verantwoordelijkheid nemen voor passende zorg en ondersteuning voor deze doelgroep. Deze regionale samenwerking noemen we ‘mentale gezondheidsnetwerk’
Informatie over cruciale ggz
Een belangrijk doel van het Integraal Zorgakkoord (IZA) is om inzicht te krijgen in welke cruciale ggz regionaal, bovenregionaal en landelijk nodig is, afgestemd op de zorgvraag van de patiënt. Download de gepubliceerde documenten hier.