“De leefbaarheid van de regio is gebaat bij de juiste zorg”

In de regio Mooi Maasvallei hebben zorgaanbieders, welzijn, werkgevers, scholen, gemeenten en inwoners een gemeenschappelijk doel: een vitale en gezonde samenleving. Daar werken ze op allerlei manieren aan. Omdat ze weten dat alles met elkaar samenhangt. De komende jaren willen ze hier snel meters op maken. De focus op de regionale aanpak van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) helpt daarbij. Pauline Terwijn, bestuurder van Pantein: “Ieder voor zich kan het probleem niet oplossen.”

Het Platform Mooi Maasvallei is breed. Zes keer per jaar komen bestuurders van bedrijven (van klein tot multinationals), overheden (de 3 gemeenten in Mooi Maasvallei), onderwijs (van primair tot mbo en hbo), maatschappelijke organisaties (van welzijn tot huisarts tot ziekenhuis) en inwoners bij elkaar. “Zodat de juiste mensen het goede gesprek met elkaar kunnen voeren”, zegt programmaleider Vanessa Duterloo. “En dat kan over allerlei onderwerpen gaan, vaak heet van de naald: wonen, arbeidsmarkt, statushouders, veiligheid, zorg. Alles wat in de regio speelt.”

Wat jij wil, wil ik ook

De inwoners en organisaties werken samen aan de gezondheid, het welzijn en de leefbaarheid in hun regio. Dat doen ze vanuit het gedachtengoed van positieve gezondheid. “Vanaf het begin hebben ze geïnvesteerd in elkaar kennen”, vertelt Vanessa. “Ze hebben samen een visie gevormd, met waarden die uitnodigen tot verbinding: ‘wat jij wil, wil ik ook’.” Kennen is trouwens meer dan weten wie de ander is. Het gaat ook om begrijpen in welke context de ander werkt. “Het helpt om te weten dat een gemeente rekening moet houden met allerlei belangen en vertragende wetgeving. Dan snapt een ondernemer toch beter dat dingen lang kunnen duren. Ook hierover gaan de gesprekken.”

Koken met kinderen

Zo ontstaat ruimte voor mooie cross-sectorale initiatieven. Zoals het Smaakcentrum. Vanessa: “Dat is een initiatief van Martien Bos, een ervaren topkok. Op 4 locaties in onze regio huurt het Smaakcentrum professionele keukens, waar kinderen uit groep 7 en 8 komen koken. Ze krijgen ook theorieles. Over wat je lichaam nodig heeft of waar en hoe voedsel geproduceerd wordt. Daarna maken ze een gezonde maaltijd, die ze ook samen opeten. Spelenderwijs leren de kinderen veel over leefstijl en de zorg voor het eigen lichaam.” Het Smaakcentrum brengt het onderwijs, de GGD en supermarkten en boeren uit de buurt samen. Vrijwilligers helpen de klassen begeleiden.

Positieve gezondheid in het bedrijfsleven

Een ander voorbeeld is de introductie positieve gezondheid in het bedrijfsleven. Marel Poultry ontwikkelde het programma Samen Sterk. “We zijn anders gaan kijken naar gezondheid, óók door de gesprekken binnen Mooi Maasvallei”, zegt directeur Anton de Weerd. Hij is ook voorzitter van de themawerkgroep Arbeidsmarkt en Onderwijs van de Industriële Kring Land van Cuijk & Noord-Limburg. “Niet ziekteverzuim staat centraal, maar de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers. We onderscheiden 4 gebieden: ontwikkeling, gezondheid, balans en veiligheid. We willen dat medewerkers zich zelf eigenaar voelen van hun carrière. Wij zijn daarbij hun partner. Ze kunnen de Samen Sterk-scan gebruiken. En leidinggevenden krijgen tips en handvatten om signalen bij medewerkers te herkennen en daarover het gesprek te voeren. Bijvoorbeeld over mantelzorg.”

Samenwerking zorg- en welzijnspartners

“Dit is de context waarin we de juiste zorg op de juiste plek willen vormgeven”, vervolgt Vanessa. “Vanuit de gedachte dat je moet investeren in de gezondheidsvaardigheden van werknemers, kinderen, van alle inwoners, maar ook in wandelpaden en huizen, om maar een paar voorbeelden te noemen. Zodat de zorgvraag kan afnemen.” Maar vraag naar zorg zal er altijd zijn. Om ook in de toekomst aan deze vraag te kunnen voldoen, werken binnen Mooi Maasvallei zorg- en welzijnspartners intensief samen. De bestuurders van welzijnsorganisaties Sociom en Synthese, GGD Hart voor Brabant, huisartsengroep Syntein, GGZ Oost Brabant, Dichterbij (gehandicaptenzorg), Maasziekenhuis en thuiszorg- en verpleeghuisorganisatie Pantein en de wethouders van Land van Cuijk, Gennep en Bergen komen al bijna 7 jaar elke 6 weken bij elkaar. Ook zorgverzekeraar VGZ doet mee.

Minder vaak doorverwijzen naar het ziekenhuis

Het is een samenwerking waar Pauline Terwijn, bestuurder van Pantein, heel blij van wordt. “We hebben onszelf de opdracht gegeven om bij te dragen aan een gezonde bevolking. Die opdracht neem ik mee in alles wat ik doe. Dat betekent dat ik me vaak bezighoud met andere dingen dan je van een zorgbestuurder verwacht.” Zoals stimuleren dat inwoners meer naar elkaar omkijken en zorg- en welzijnpartners beter samenwerken. Zodat, uiteindelijk, een huisarts minder vaak hoeft door te verwijzen naar het ziekenhuis.

Het zorgcoördinatiecentrum

Een mooi resultaat van de samenwerking is het regionale zorgcoördinatiecentrum. “Dat is onderdeel van ons regionale acutezorgnetwerk”, vertelt Pauline. “Normaal gesproken hebben huisartsen eigenlijk maar één route als het thuis niet meer gaat met een patiënt: de spoedeisende hulp. In onze regio kunnen huisartsen 24 uur per dag het zorgcoördinatiecentrum bellen. Daar zitten gespecialiseerde verpleegkundigen die triëren en kijken wat thuis nog mogelijk is. Zoals de inzet van gespecialiseerde thuiszorg of een huisbezoek van de specialist ouderengeneeskunde. Ze doen alles om te zorgen dat iemand op een verantwoorde manier thuis kan blijven.”

11.000 opnamedagen minder per jaar

Maar soms gaat het echt niet meer. Dan is er de herstelkliniek. “Het zijn vaak ouderen met meerdere ziektebeelden die het thuis niet meer volhouden. Maar in het ziekenhuis zijn ze niet op hun plek. Daar kom je voor een aandoening. Bij deze ouderen is het de combinatie van aandoeningen die problemen geeft. Daar weet de specialist ouderengeneeskunde alles vanaf. In de herstelkliniek diagnosticeert de specialist ouderengeneeskunde en stelt een behandelplan op. En dan zie je dat mensen vaak na een paar dagen of weken weer naar huis kunnen.” Met het regionale zorgcoördinatiecentrum en de herstelkliniek voorkomt het Maasziekenhuis zo’n 11.000 opnamedagen per jaar. “Bovendien hebben we op vrijdagmiddag geen piek meer op de spoedeisende hulp, van patiënten die de huisarts niet zonder zorg het weekend wil laten ingaan.”

Financiën struikelblok

Grootste struikelblok volgens Pauline zijn de financiën. “In het Nederlandse zorgsysteem worden zorgorganisaties betaald voor de geïndiceerde zorg die ze leveren. Als ik wil inzetten op preventie, snijd ik dus in mijn eigen inkomsten.” “Maar”, lacht ze, “onze transitie is sowieso niet meer te stoppen.” Dat beaamt Garmt Postma, directeur van huisartsengroep Syntein: “De leefbaarheid van de regio is gebaat bij de juiste zorg, nu en in de toekomst. Daar werken we met z’n allen aan.” Het Integraal Zorgakkoord helpt inzichtelijk maken welke obstakels overheid, zorgaanbieders en zorgverzekeraars daarvoor uit de weg moeten ruimen. Zodat Mooi Maasvallei de lijnen voor de toekomst stevig kan neerzetten.

Belangen op tafel leggen

Heel belangrijk voor het slagen van de samenwerking binnen Mooi Maasvallei is volgens Garmt ‘vertrouwen’. En begrip opbrengen voor elkaar. “We hebben allemaal onze eigen belangen. Het mooiste is als je die gewoon op tafel legt, zodat we met elkaar kunnen meedenken en ontwikkelingen geleidelijk kunnen vormgeven. We moeten het samen doen.” “We hebben elkaar nodig”, vult Pauline aan. “Ieder voor zich kan het probleem niet oplossen. Zolang je niemand het gevoel geeft dat je het over de schutting gooit, kun je met elkaar tot goede oplossingen komen.”

Achter het échte probleem komen

Om de positie van huisartsen te beschrijven gebruikt Garmt het beeld van de sneeuwpop. “Die bestaat uit drie sneeuwballen. De huisartsenzorg zit in het midden.” Soms kijken huisartsen omhoog, dan verwijzen ze naar de medisch specialistische zorg. Nu kijken huisartsen steeds vaker naar beneden, naar het sociaal domein. “Positieve gezondheid, Meer Tijd voor de Patiënt, het zijn allemaal manieren om achter het échte probleem van een patiënt te komen. Een probleem waarvoor de oplossing heel goed in het sociaal domein kan liggen. Met Welzijn op Recept zorgen we dat een huisarts makkelijk kan doorverwijzen.”

Voorzorgcirkels

Garmt voegt toe dat het zeker niet de bedoeling is om alles naar het sociaal domein door te schuiven. “Dan barst het daar uit zijn voegen. We kijken dus ook of burgerinitiatieven en burgernetwerken hulp kunnen bieden.” De voorzorgcirkels zijn een mooi voorbeeld. Het concept is door een inwoner bedacht en wordt nu door het regionale netwerk ouderenzorg omarmd. “Jongere inwoners van een straat of appartementengebouw kijken om naar oudere inwoners. Het is toch vaak aandacht waar mensen behoefte aan hebben, niet medische zorg.”