Domeinoverstijgend aan de slag voor Twentse ouderen

Bij Twentse Koers werken de veertien Twentse gemeenten, zorgverzekeraar en zorgkantoor Menzis, SamenTwente en provincie Overijssel samen aan duurzame en passende zorg en ondersteuning in Twente. In vijf themalijnen en 27 projecten werkt Twentse Koers samen met meer dan 300 organisaties in het medische en het sociale domein. Een van de themalijnen is ‘ouderen’. ‘Domeinoverstijgend samenwerken wordt langzaamaan het nieuwe normaal’, aldus themaleider ouderen Loes Heerts.

Heerts stuurt samen met projectleiders Mariska Zomer en Anne de Groote vijf projecten aan die onder de themalijn ouderen vallen:

Twentse Koers wordt vooral gedragen door de veertien gemeenten, Menzis, SamenTwente en de provincie. Maar de betrokkenheid van de samenwerkingspartners is cruciaal, zegt Heerts. ‘De gemeenten kunnen het niet alleen, we hebben elkaar hard nodig om projecten van de grond te krijgen en uit te voeren.’

Domeinoverstijgend samenwerken

Samenwerken gaat niet vanzelf, constateert Mariska Zomer. ‘Het betekent anders werken, en verandering kan soms spannend zijn. Daar komt bij dat processen binnen gemeenten en bij zorg- en welzijnsorganisaties verschillend verlopen en dat ze een andere taal spreken. De kunst is om over domeinen heen partijen met elkaar te verbinden. Dat vraagt dat je zaken goed moet uitleggen en wederzijds begrip moet zien te creëren.’

De domeinoverstijgende samenwerking heeft een impuls gekregen dankzij het regioplan, aldus Heerts. ‘De samenwerkingsverbanden in Twente zijn van oudsher sterk. Het regioplan onderstreept het regionale commitment om over de grenzen van domeinen heen samen te werken aan een integraal, passend en houdbaar aanbod van zorg en ondersteuning. Dat maakt het gemakkelijker om partijen te samenwerken te bewegen.’

Anders werken in zorg en ondersteuning is spannend

Een belangrijk begrip bij Twentse Koers is ‘coalition of the willing’. Partijen zijn niet gedwongen om deel te nemen aan projecten, maar haken aan als dat past bij hun missie en strategie. Dat geldt zowel voor gemeenten als voor partners. ‘Het kan zijn dat een gemeente andere prioriteiten heeft of geen capaciteit beschikbaar heeft’, zegt Anne de Groote. ‘Soms is het ook spannend, omdat ze zich aan iets verbinden waarvan nog onduidelijk is hoe het gaat uitpakken.’

Wat helpt om partijen over de streep te trekken, zijn goede resultaten in een gemeente die als eerste met een project is gestart. Zoals bij ‘samen indiceren’. ‘Dat hebben we uitgeprobeerd in Enschede’, legt Mariska Zomer uit. ‘Wijkverpleegkundigen en casemanagers dementie bereiden de indicatie voor de Wmo voor. De Wmo-consulent van de gemeente stelt op basis daarvan de indicatie. Deze werkwijze scheelt veel tijd; de doorlooptijd is teruggebracht van bijna drie maanden naar twee weken. De cliënt wordt sneller en beter geholpen. En een mooie bijvangst is dat het project samenwerking op andere gebieden stimuleert.’

Meerdere gemeenten hebben het voorbeeld van Enschede al gevolgd, en enkele andere zijn bezig om samenwerking op te zetten. De meerwaarde van Twentse Koers is dat het de kaders en de werkwijze uitzet en een faciliterende, aanjagende rol heeft. Gemeenten bepalen zelf met de samenwerkingspartners hoe en wanneer ze het lokaal invoeren. Ze kunnen daarbij via de projectleiders van Twentse Koers profiteren van de ervaring die elders in de regio is opgedaan.

Aansluiten bij behoefte van ouderen

De projecten sluiten zoveel mogelijk aan bij de behoefte van ouderen in Twente. Voorafgaand aan het project ‘gezond en zelfredzaam ouder worden’ heeft De Groote onderzoek  gedaan om erachter te komen wat mensen nodig hebben om gezond en zelfredzaam ouder te worden. 120 mensen vulden een vragenlijst in er werden diepte-interviews gehouden met vijftien personen. Ook zijn vragenlijsten ingevuld door professionals in de zorg en ondersteuning bij diverse thuiszorgorganisaties.

De bevindingen van het onderzoek zijn gebruikt bij de subprojecten binnen ‘gezond en zelfredzaam ouder worden’: BennieOud, Reablement en Scholing en deskundigheidsbevordering Huishoudelijk ondersteuners. BennieOud richt zich op scholing en training voor oudere inwoners. Twentse Koers werkt samen met inwoners en partners aan informatiemateriaal en ondersteuningsmiddelen. Deze worden zo breed toegankelijk gemaakt. Het reablement-project ondersteunt ouderen bij het behouden en versterken van hun fysieke gezondheid en zelfstandigheid, zodat ze minder afhankelijk worden van zorgverleners.

In gesprek over investeringen en opbrengsten

Een knelpunt bij de domeinoverstijgende samenwerking is dat opbrengsten van een project soms op een andere plek terecht komen dan waar de investeringen gedaan zijn. ‘Dat is iets wat we met de samenwerkende partijen bespreken’, zegt Zomer. ‘Het is daarbij belangrijk om naar de lange termijn te kijken. Twentse Koers heeft een kwartiermaker datagedreven werken aangesteld die helpt om inzichtelijk te maken wat projecten opleveren, zowel in waarde voor de klant als in zorgkosten en -besparingen. Dat helpt het gesprek te voeren en opbrengsten nóg meer in beeld te krijgen.’

‘Het is mooi dat de gemeenten in Twente elkaar hebben gevonden en samen met 300 partners domeinoverstijgend samenwerken’, merkt Heerts op. ‘Het is wel jammer dat de ervaring en kennis die we opdoen in de regio blijft. Andere regio’s zouden daar ook van moeten kunnen profiteren. Wij stellen onze kennis via onze kennisbank beschikbaar voor andere regio’s.’