Het Ziekenhuis op wielen komt bij mensen thuis

Vlekjes, plekjes, jeuk, eczeem of een complexe wond? Ouderen met deze klachten hoeven niet langer naar het ziekenhuis, de verpleegkundig specialisten van Allerzorg komen bij hen thuis. Het ‘Ziekenhuis op wielen’ is persoonlijker, efficiënter én goedkoper, alleen de financiering is complex. Dankzij de Beleidsregel innovatie kleinschalige experimenten van NZa hebben zorgverzekeraar a.s.r. en Allerzorg 3 jaar om de meerwaarde te bewijzen. Karin Timm, verpleegkundig specialist én Chief Nursing Officer: “De patiënten zijn heel tevreden.”

Voordat ze in 2015 naar de thuiszorg overstapte, werkte Karin Timm jaren als verpleegkundig specialist op de polikliniek dermatologie van het IJsselland Ziekenhuis. “Daar behandelde ik allerlei huidproblemen. Alleen de echt complexe gevallen gingen naar de dermatoloog. Toen ik net bij Allerzorg begon, liep ik een keer een route mee in Den Haag. We kwamen bij een meneer met huidproblemen aan zijn benen. Drie weken eerder zou ik deze meneer zelf behandeld hebben. Maar ja, ik had geen receptenblokje meer. Ik belde de huisarts en legde uit wat er moest gebeuren. De huisarts verwees meneer toch naar de dermatoloog. Dat vond ik jammer. Vooral voor die meneer, want die moest nu 3 weken wachten. Terwijl de behandeling ook diezelfde dag had kunnen starten, bij hem thuis. Want natúúrlijk schreef de dermatoloog dezelfde behandeling voor.”

Wat heb je nodig

Karin realiseerde zich ineens dat ze geen behandelaar meer was. “Maar ik was wél dezelfde persoon, met dezelfde kennis. Zo is het idee voor het Ziekenhuis op wielen ontstaan.” Voor een Ziekenhuis op wielen heb je niet zoveel nodig, vervolgt ze. “Een auto, een koffer met materialen, mobiele diagnostiek, een systeem waarin je voorschrijft en registreert.” Lastiger waren de randvoorwaarden. “Zoals aan welke kwaliteitseisen je moet voldoen. Voor de anderhalvelijnszorg die wij bieden bestaat geen wet- en regelgeving. We hebben gekeken wat er het meeste op lijkt. En kwamen uit bij de protocollen van de ambulancezorg. Voor de behandeling volgen we de tweedelijnsrichtijnen. Zo zijn we gestart.”

Bijzondere competenties

Dat ging met ups en downs. Het vinden van de juiste collega’s was bijvoorbeeld best een uitdaging. “Onze verpleegkundig specialisten moeten bijzondere competenties hebben. Flexibiliteit bijvoorbeeld, want regels en financiering veranderen steeds. Ze moet ertegen kunnen dat hun werk onder een vergrootglas ligt. Huisartsen en dermatologen, en natuurlijk de patiënten willen wel weten dat we goed werk leveren. En ze moeten acquisitie doen, zorgen dat we verwijzingen krijgen. Het is zó divers. Dat vindt niet iedereen leuk.” Inmiddels heeft het Ziekenhuis op wielen 4 verpleegkundig specialisten, die op meerdere plekken in Nederland inzetbaar zijn. Plus Karin. Want ook al is ze nu Chief Nursing Officer, ze werkt nog altijd één dag per week voor het Ziekenhuis op wielen.

Bijna alle zorgverzekeraars aangesloten

De grootste uitdaging was de financiering. Karin: “Kort gezegd: we werken in de eerste lijn met financiering uit de tweede lijn. DBC’s dus, maar zonder contracten met zorgverzekeraars. Tot een jaar geleden stuurden we de factuur naar de patiënt, de zorgverzekeraar vergoedde vervolgens een deel, de rest kwam ten laste van onze organisatie. Heel ingewikkeld allemaal.” Zorgverzekeraars waren nauwelijks geïnteresseerd. “Totdat we met a.s.r. om tafel kwamen. Samen hebben een voorstel ingediend bij de NZa, voor de Beleidsregel innovatie kleinschalige experimenten. En dat is gelukt, de NZa was enthousiast. Eind 2021 kregen we groen licht. En het mooie is dat meerdere andere zorgverzekeraars zich ook aangesloten hebben.”

Makkelijke tarieven en heldere prestatie-indicatoren

Het Ziekenhuis op wielen hanteert makkelijke tarieven, vertelt Karin. “Met en zonder diagnostiek, zoals weefselonderzoek, en voor 3 of 12 maanden. Of we één keer of 10 keer bij een patiënt langsgaan in die 3 maanden maakt niet uit. Het is aan ons om efficiënt te werken.” Ook stelden Allerzorg en a.s.r. heldere kritieke prestatie-indicatoren op. “We hebben er 2: dat we dezelfde kwaliteit leveren als het ziekenhuis of beter én dat we goedkoper dan het ziekenhuis zijn of even duur.”

Patiënten én verpleegkundig specialisten tevreden

En dat brengt Karin op de resultaten van één jaar werken onder de beleidsregel innovatie. “Van de 300 patiënten die we behandelden, hebben we er 100 gevolgd. De belangrijkste uitkomst is dat de patiënten heel tevreden zijn en onze behandeling zouden aanbevelen bij andere patiënten. Daar doen we het voor. Ook de verpleegkundig specialisten zijn tevreden. Ze vinden hun rol uitdagend en niet makkelijk, maar wel heel leuk.”

Steekproef

Ook de kwaliteit van het Ziekenhuis op wielen kwam goed uit de bus. “Elke 2 maanden hebben we een multidisciplinair overleg met een dermatoloog en een specialist ouderengeneeskunde”, zegt Karin. “Dan doen we een steekproef, om te kijken of we volgens protocol hebben gehandeld of goed onderbouwd hebben afgeweken. Over heel 2022 kwam daar 100% ja uit.” Verder telt de snelheid waarmee de verpleegkundig specialisten zorg bieden. “Stel dat het Ziekenhuis op wielen niet langskomt. Dan verergeren de klachten. Omdat mensen het uitstellen en omdat het doorgaans even duurt voordat iemand in het ziekenhuis terechtkan. Dat beïnvloedt iemands kwaliteit van leven.”

Thuis begrijp je dingen beter

Dat de verpleegkundig specialisten bij mensen thuis komen voegt bovendien veel toe. Karin: “Bij mensen thuis zie je alles eromheen. Of er huisdieren zijn bijvoorbeeld. Thuis begrijp je dingen beter. En thuis zijn mensen meer zichzelf. Op de poli doen ze zich meestal beter voor.” Vaak is één bezoek van de verpleegkundig specialist voldoende. Dat is dan wel een bezoek van een halfuur, tegenover de 10 minuten van een eerste consult bij een dermatoloog. “Maar het uurtarief van een dermatoloog is natuurlijk hoger. De kosten zijn nog wat lastig te vergelijken, maar we zijn in elk geval goedkoper.”

Kosten uit andere potjes

Dat voordeel wordt groter als je bedenkt dat oudere mensen vaak niet zonder begeleiding naar het ziekenhuis kunnen, aldus Karin. “En wat dacht je van mensen met een dwarslaesie, die elke 3 weken voor hun huid naar het ziekenhuis moeten? Dat kan alleen met een rolstoeltaxi of een ambulance. In het ziekenhuis ligt zo’n patiënt vervolgens een paar uur op de dagopname. Tel uit je winst! Lastig is dat die kosten uit andere potjes komen en dus minder makkelijk toe te rekenen zijn.”

Visites in het verpleeghuis

Karin noemt nog het voorbeeld van een oude frater die niet zo lang geleden voor iets anders naar het ziekenhuis moest en een delier kreeg. “Omdat hij uit zijn ritme was gehaald. Nu had hij een verdacht plekje. Hij zat rustig aan de koffietafel toen ik langskwam. Op zijn kamer heb ik even naar het plekje gekeken en de juiste behandeling opgestart. Hij heeft helemaal geen last van mijn bezoek gehad omdat hij in zijn eigen omgeving was. Voor mensen als hij is het Ziekenhuis op wielen een uitkomst. We lopen ook steeds vaker visites in verpleeghuizen.”

Geen concurrent, maar aanvullende zorg

“Het Ziekenhuis op wielen is er voor mensen die moeilijk naar het ziekenhuis kunnen gaan”, sluit Karin af. “We zijn dus geen concurrent van de dermatoloog, maar aanvullende zorg.” Zorg die het Ziekenhuis op wielen heel goed verder zou kunnen uitbreiden. “Met verpleegkundig specialisten op andere gebieden. Denk aan patiënten met hartfalen. Die moeten naar het ziekenhuis om te ontwateren. Met de juiste kennis en begeleiding kan dat ook prima thuis. Of oncologische nabehandeling. Die controles kunnen ook in de huisartsenpraktijk plaatsvinden, door een verpleegkundig specialist die daar spreekuur houdt. Er is nog van alles te verplaatsen.”