Hybride zorg voor chronisch zieken met de Virtuele Kliniek

In het kader van de Juiste Zorg op de Juiste Plek wordt de zorg voor mensen met een chronische ziekte steeds vaker verplaatst van de tweede naar de eerste lijn. Dit legt meer druk op huisartsen. Tegelijk worden patiënten steeds digitaal vaardiger. Om patiënten met chronische ziekten meer regie te geven over hun gezondheid en eerstelijns zorgverleners te ontlasten heeft Meditta in Limburg de Virtuele Kliniek ontwikkeld. Op 23 september 2022 deelde Meditta met de expertgroep JZOJP de voordelen en succesfactoren van deze innovatieve aanpak.

Persoonsgerichte zorg op afstand

Er zijn steeds meer mensen met een chronische ziekte. Alleen al bij diabetes mellitus komen er wekelijks circa 1000 patiënten bij. Deze patiënten zijn gebaat bij eigen regie en persoonsgerichte zorg; geen enkele patiënt is immers hetzelfde. De Virtuele Kliniek van de Limburgse zorggroep maakt het mogelijk om patiënten op afstand te monitoren, begeleiden en behandelen, toegespitst op de persoonlijke situatie. De patiënt krijgt meetapparatuur thuisgestuurd waarmee gegevens automatisch doorgestuurd worden naar de huisartsenpraktijk. Ook vult de patiënt regelmatig vragenlijsten in. De rol van de huisarts of POH is om te monitoren, te coachen en contact op te nemen wanneer daar aanleiding voor is.

Betere gezondheidsvaardigheden

Lang niet iedereen met een chronische ziekte hoeft wekelijks of maandelijks door een huisarts gezien te worden. De Virtuele Kliniek geeft huisarts zicht op de toestand van de patiënt zonder dat daar een fysiek consult aan te pas komt. Is er reden tot zorg, dan plant de huisarts een consult in. Huisarts en patiënt bespreken de trends en veranderingen die ze in de thuismetingen zien. Een fysiek consult is zo niet alleen efficiënter, maar helpt de patiënt ook om betere gezondheidsvaardigheden te leren. Het gedrag wordt namelijk zichtbaar in de gemeten waarden, bijvoorbeeld als een diabetespatiënt tijdens een feestje veel zoetigheid heeft gegeten.

Succesfactoren van de Virtuele Kliniek

Tijdens de expertsessie van 23 september deelde Meditta de lessen die zij hebben geleerd in de implementatie van de Virtuele Kliniek. Een aantal van deze best practices zetten we hieronder op een rij.

Wees duidelijk en transparant naar huisartsen toe over de nieuwe werkwijze

Niet elke huisartsenpraktijk staat automatisch te springen om een nieuwe werkwijze zoals die van de Virtuele Kliniek. Duidelijke communicatie over de werkwijze en de voordelen voor patiënten en zorgverleners is daarom ontzettend belangrijk. Als een huisarts of POH niet enthousiast is, zal die patiënten immers ook niet kunnen overtuigen.

Juridische en medische verantwoordelijkheid

De juridische en medische verantwoordelijkheid zijn belangrijke thema’s waarover goede afspraken gemaakt moeten worden. Dat geldt niet alleen voor monitoren op afstand, maar ook voor emailcontact met patiënten. Voor de Virtuele Kliniek worden verschillende vormen van zorg op afstand ontwikkeld. De partijen die samenwerken binnen de Virtuele Kliniek zijn daarom in gesprek om deze verantwoordelijkheden goed vast te leggen.

Toegewijde huisartsen en POH’s zorgen voor hoge compliance bij patiënten

Uit de ervaringen van Meditta komt een duidelijk verband naar voren tussen huisartsenpraktijken die de Virtuele Kliniek actief gebruiken en de mate waarin patiënten hun metingen doen en afspraken nakomen. Hoe intensiever de begeleiding en hoe uitgebreider de uitleg door de zorgverleners, hoe hoger de compliance. Dat is terug te zien in de resultaten van de pilots van Meditta: die hadden een gemiddelde compliance van 95%.

Betrouwbare data zijn het uitgangspunt

Bij virtuele zorg is een arts volledig afhankelijk van de kwaliteit van de data. Betrouwbaarheid is daarom het uitgangspunt voor de data die via de Virtuele Kliniek wordt verzameld. Dat betekent dat apparatuur gevalideerd is, patiënten niet handmatig gegevens hoeven in te vullen, verbindingen gecertificeerd zijn en dat het platform de data veilig kan versturen naar zorgverleners. De enige factor die de betrouwbaarheid eventueel beïnvloedt is als mensen – bijvoorbeeld familieleden – gaan spelen met de meetapparatuur.

Welke knelpunten zijn er nog?

De Virtuele Kliniek leidt tot grote tevredenheid onder patiënten, zo blijkt uit de pilots van Meditta. De volgende stap voor hen is dan ook om de deelname aan de Virtuele Kliniek op te schalen naar nog 1000 diabetespatiënten, in samenwerking met de Zuyderland ziekenhuizen en zorgverzekeraar CZ. Ook opschaling naar andere aandoeningen staat op de planning. Er is wel een knelpunt om dit groot uit te rollen. Zoals bij meer innovatieve werkwijzen geldt, sluiten de bestaande financieringsregels niet goed aan. Als vervolg op deze expertsessie organiseert VWS daarom op korte termijn een sessie over bekostiging en contracteringsprikkels.

Meer weten over de Virtuele Kliniek?

Neem contact op met de initiatiefnemer.