In Zandvoort verzandt niemand

Goed wonen en leven voor alle inwoners van Zandvoort. Dat is het doel van welzijnsinstelling Pluspunt. De instelling bestaat uit welzijnswerk, kinder- en jongerenwerk en het sociaal wijkteam Samen Zandvoort. Bij Pluspunt hanteren ze de uitgangspunten van Positieve Gezondheid: de omslag van behandeling naar preventie, zodat problemen van Zandvoorters vroeg en laagdrempelig worden aangepakt.

In 2019 werd de sociale basis ingericht: Samen Leven in Zandvoort, uitgaande van prettig en gezond leven, opgroeien, werken en meedoen. Daarbij ontstond er een nieuwe visie op gezondheid, die uitgaat van veerkracht, eigen regie en het aanpassingsvermogen van de mens. Daarbij staat Positieve Gezondheid dus centraal en richt zich op:

1. Kinderen en Jongeren: een stabiele jongere zal minder problemen ervaren en op latere leeftijd geen of minder zorg vragen. Het doel is om een positieve leefomgeving te creëren waarin kinderen en jongeren gezond, veilig, kansrijk en zonder middelengebruik kunnen opgroeien.
2. Gezond leven: gezond leven makkelijker maken door iedereen prettig en gezond te laten leven, opgroeien, werken en meedoen. Thema’s zijn onder andere preventie, schuldenproblematiek, welzijn op recept, mantelzorgers en het vrijwilligersinformatiepunt.
3. Zelfstandig wonen ouderen: (kwetsbare) ouderen in staat stellen om zelfstandig te functioneren, zodat zij zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen.
4. Waardevol werk: inwoners een zinvolle daginvulling bieden, die bijdraagt aan het ontwikkelen van hun talent/arbeidsvermogen. Met als doel om waardevol werk te creëren en iedere inwoner in staat te stellen om mee te doen in de samenleving.

Vanuit én met inwoners

Pluspunt ontwikkeld activiteiten en projecten vraaggericht en door signalen en kansen uit de praktijk. Activiteiten hebben altijd een doelstelling en zijn zoveel mogelijk voor inwoners door inwoners, bijvoorbeeld een bloemenworkshop of beweegactiviteit. Iedereen kan mee doen en doet mee, dit sluit aan bij dat elk mens behoefte heeft aan zingeving (Positieve Gezondheid).

Nathalie Lindeboom: “Mijn rol als manager Welzijn bij Pluspunt is initiator, ontwikkelaar en verbinder. Samenwerken met zowel de 1e lijn als met inwoners, en de sociale basis is essentieel om een vraaggericht passend aanbod te kunnen (blijven) ontwikkelen. Ontwikkelen van projecten zoals een interventie emotionele eenzaamheid. Pluspunt is een brede Welzijnsorganisatie voor alle inwoners op verschillende momenten in hun leven: voor je maatschappelijke stage, voor vragen en ondersteuning van het sociaal wijkteam Samen Zandvoort, waar je een steun of herstelgroep bezoekt, waar je een informatiebijeenkomst of ervaringscafé bijwoont, jij zelf of je kind deelneemt aan(beweeg) activiteiten, waar je komt voor hulp bij het stoppen met roken, waar je vrijwilligerswerk doet of juist vrijwillige inzet vraagt.”

Lotgenotengroep autisme en hulp bij invullen formulieren

Het sociaal Wijkteam Samen Zandvoort, onderdeel van Pluspunt, organiseert met haar samenwerkingspartners/onderaannemers de maatschappelijke ondersteuning voor de Zandvoorters. Dit doen zij in opdracht van gemeente Zandvoort. Pluspunt heeft daarbij de rol van regisseur.

Directeur Pluspunt, Remco Wijnia: “Bij Pluspunt werken we verbindend, mensgericht en met plezier. Wij gaan uit van het collectief. Iedereen committeert zich aan de sociale basis Samen leven in Zandvoort: sportservice vanuit de regio, de bibliotheek, woningcorporatie etc. We hebben korte lijnen met de gemeente Zandvoort. Op basis van signalen van het sociaal wijkteam komen innovaties, aanpakken en werkwijzen tot stand. Zo help ik Vevean, Sleutelpersoon Gezondheid Statushouders en projectleider Nieuwkomers verzanden niet., met de realisatie van haar ideeën en initiatieven. Dat is waar haar wereld (leefwereld) en mijn wereld (systeemwereld) elkaar raken.”

Remco vervolgt: “Individuele vragen van bewoners zijn vaak niet uniek. Wij kunnen die als Pluspunt collectief oppakken. Dat werkt goed. Een voorbeeld is de oprichting van een Lotgenotengroep Autisme in samenwerking met de Herstelacademie. Een ander voorbeeld is de formulieren werkplaats. Dit is een plek waar vrijwilligers mensen helpen bij invullen van formulieren, samen met de inwoner. Bij ‘Inkomen op orde’ zorgen we dat de inwoner zelf (zo veel mogelijk) zicht én regie krijgt op financiën. Dit zijn inwoners die eerst individueel geholpen zijn door collega’s van het wijkteam Samen Zandvoort.”

Nieuwkomers verzanden niet

Vevean Popal is voor Pluspunt projectleider van het initiatief ‘Nieuwkomers verzanden niet’. “Ik deed al vrijwilligerswerk in Zandvoort destijds. Mij is toen gevraagd om een werkplan te maken om gezondheid in Zandvoort zo breed mogelijk in te zetten. Ik heb mijn netwerk enorm uitbreid door met iedereen te gaan praten die met de migratiedoelgroep te maken heeft. Niet alleen de gemeente, maar ook de GGD, het Centrum voor Jeugd en Gezin, het Sociaal Wijkteam, scholen, artsen, Veilig Thuis, de politie etc. Nieuwkomers in Zandvoort helpen kon ik niet alleen, daarvoor had ik sleutelpersonen nodig, die hetzelfde werk gingen verrichten.” Zelf is Vevean ook een sleutelpersoon. Ze is door expertisecentrum Pharos opgeleid tot zogenaamde sleutelpersoon Gezondheid Statushouders in 2018.

Dappere stap om te kiezen voor zelfheling

Als vierjarig meisje vluchtte Vevean vanuit Irak naar Nederland met haar moeder en zus. Een rugtas vol ervaringen (hongersnood, armoede en kwetsbaarheid) kenmerkten die tijd. Ze stond daardoor continue in de overlevingsstand. Eenmaal in Nederland kreeg de familie niet de juiste hulp. “De huisarts vroeg destijds helaas niet door naar onderliggende problematiek. Zo werd de oorzaak van mijn problemen niet aangepakt en werd ik in de plaats daarvan naar huis gestuurd met pijnstillers”.

Als volwassene liep ze op een gegeven moment vast in haar leven en is op eigen kracht naar een psycholoog gestapt. “Voor mentale gezondheid was geen plek in onze cultuur. Het is best een taboe”, legt ze uit, maar noodzakelijk in haar proces om te komen tot zelfheling. “Ik gunde mezelf die heling. Ik heb uiteindelijk geleerd dat ik niet langer hoefde te zoeken, omdat die kracht al in mij besloten lag.”

Ervaringsdeskundige

Inmiddels heeft ze haar eigen onderneming opgezet PGZ Nederland, wat staat voor Positief Gezond Zelfredzaam en is één van haar opdrachten projectleider van ‘Nieuwkomers verzanden niet’ in Zandvoort. Ze richt zich daarmee op nieuwkomers, statushouders en oudkomers. Als ervaringsdeskundige is zij een brug tussen de doelgroep en de professionals eromheen.

Achter de voordeur

Er zijn op dit moment zeven sleutelpersonen in Zandvoort actief, getraind door Vevean. Vevean: “Ik wil een rolmodel zijn voor anderen. Zodat zij als ambassadeur de wijk ingaan om het gesprek met bewoners aan te gaan en de taboes te doorbreken. Vier vrouwen uit Syrië, twee uit Eritrea, en een uit Polen zijn nu ook actief in de wijk.”

Naast het helpen van nieuwkomers, heeft de rol van sleutelpersoon ook een positief effect op de sleutelpersonen zelf. Twee sleutelpersonen, Aya Asaad en Hatoun Alkshami uit Syrië, geven aan dat zij door de uitoefening van dit vrijwilligerswerk hun missie hebben gevonden. Zij doen een Mbo-opleiding en lopen stage bij Vluchtelingenwerk.

“We hebben met z’n allen al veel nieuwkomers geholpen met integreren. We komen achter de voordeur bij mensen en gaan op laagdrempelige manier het gesprek aan. Dat kan ook zijn op gebied van schulden en armoede bijvoorbeeld. Zo helpen we ze met het invullen van formulieren of bieden opvoedondersteuning in samenwerking met de  professionals.”

Opleiding tot sleutelpersoon

Tot nu toe zijn er ca. 130 sleutelpersonen getraind door Pharos. Zij werken verspreid over het hele land. Iedere sleutelpersoon heeft zijn eigen talent en kracht, die hij of zij inzet om de doelgroep een beter bestaan te geven in Nederland.

“Ik wil de drempel verlagen voor mensen met een migratieachtergrond. Zodat bijvoorbeeld iedereen kan deelnemen aan de Herstelacademie. We organiseren vrouwencafés over mentale gezondheid. Ik maak het aanbod van de Herstelacademie cultuursensitief. Daarmee bedoel ik dat zo’n vrouwencafé op het niveau van de doelgroep en in hun eigen taal of op B1 niveau in het Nederlands kan plaatsvinden.” 

Uit verschillende evaluatiegesprekken met Remco, Pharos en de Herstelacademie blijkt dat de drempel naar hulpverlening flink is verlaagd onder migranten. “Mensen praten nu toch gemakkelijker over (mentale) gezondheid. We signaleren gevraagd en ongevraagd issues.”

Vertrouw op het onbekende!

Uitdagingen zijn er ook. “Sommige deuren blijven dicht, maar gelukkig niet lang. De rol van sleutelpersonen mag nog veel bekender worden, want onbekend maakt onbemind. Geef de sleutelpersonen de kans en vertrouw op het onbekende hierin. We hebben elkaar nodig en hebben hetzelfde doel om de mens, van welke afkomst dan ook, zo goed mogelijk wegwijs te maken en uiteindelijk te helpen naar een gezond leven.”

Op de website van Pharos tref je alle informatie over Sleutelpersonen Gezondheid Migranten.