OncoNoVo+ werkt aan optimale spreiding en concentratie kankerzorg

De oncologieafdelingen van dertien ziekenhuizen in Noord-Holland en Flevoland hebben zich verenigd in het netwerk OncoNoVo+. Met elkaar gaan de ziekenhuizen de uitdagingen van de toekomst aan, zoals volumenormen en schaarste aan medewerkers. Daarnaast zetten ze zich in om de kwaliteit van de oncologiezorg in de hele regio te optimaliseren. Daarbij worden de sterke punten van de individuele ziekenhuizen zoveel mogelijk benut.

Anita de Rooij is programmanager oncologie bij het Spaarne Gasthuis. Zij is ook lid van het projectteam OncoNoVo+ en lid van het coördinatieteam. De meeste oncologieafdelingen werkten al samen met collega’s van andere ziekenhuizen, vertelt ze, maar het nieuwe netwerk is van een andere schaal. Hierin werken alle dertien ziekenhuizen samen. De samenwerking is mede gestimuleerd door het Integraal Zorgakkoord en de volumenormen, die eisen stellen aan het minimaal aantal uitgevoerde behandelingen door ziekenhuizen.

Coördinatieteam

OncoNoVo+ is in november 2023 gelanceerd met een startsymposium. De netwerkpartners werken nu aan een huishoudelijk reglement en denken na over hoe ze de governance het beste kunnen inrichten. Om de ziekenhuizen niet te overbelasten is een coördinatieteam samengesteld met vertegenwoordigers van vijf ziekenhuizen, van wie De Rooij er één is. Dit team komt elke twee weken bij elkaar om zaken voor te bereiden. Die worden vervolgens plenair verder besproken.

Een belangrijke stap op weg naar meer samenwerking is het inventariseren van wat elke afdeling oncologie doet. “We gebruiken daarvoor de IZA Netwerktool van het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland, red.)”, zegt De Rooij. “Het is essentieel dat we elkaars harde data kunnen inzien. Hoeveel longoncologische operaties verricht een ziekenhuis? Als dat straks in minder ziekenhuizen moeten doen, hoe gaan we dat dan doen?”

Vertrouwen smeden

De uitwisseling van informatie is onderdeel van het proces om vertrouwen te smeden en in stand te houden. “Er staan ons moeilijke keuzes te wachten. Het is belangrijk dat we in goed overleg tot besluiten komen waar iedereen zich in kan vinden. Alle partijen zitten erin met de juiste intentie, maar het schuiven met verrichtingen kan bedrijfseconomische gevolgen hebben. Dat kan een spanningsveld opleveren.”

Van oudsher is dat onderlinge vertrouwen groot, aldus oncologisch chirurg Michael Gerhards, voorzitter van de unit oncologie van OLVG in Amsterdam. Hij is lid van de klankbordgroep van OncoNoVo+ en houdt zich onder meer bezig met het voorbereiden van de definitieve structuur van het samenwerkingsverband. “Ziekenhuizen werken al veel samen, bijvoorbeeld in onderzoek waaraan meerdere centra meedoen. Internationaal gezien is dat best bijzonder. Chirurgen kennen elkaar.”

Zijn eigen ziekenhuis werkt intensief samen met het BovenIJ ziekenhuis. Specialisten werken op beide locaties. De ziekenhuizen werken daarnaast al lang samen met het Amsterdam UMC voor de pancreaschirurgie, en het AvL voor onder andere borst- en darmkanker. “En nu zijn we dus aangesloten bij OncoNoVo+. Binnen het netwerk kunnen we voortborduren op bestaande samenwerking tussen ziekenhuizen. En die uitbreiden met nieuwe samenwerking.”

Verschuivingen

Een belangrijk uitganspunt van OncoNoVo+ is dat de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd. “Centralisatie is noodzakelijk”, zegt Gerhards. “Dat betekent dat er verschuivingen komen. Dat moeten we goed coördineren met elkaar. Het heeft gevolgen voor chirurgie, maar ook voor diagnostiek en behandeling. En als je expertise naar een ander ziekenhuis verplaatst, kan dat ook gevolgen hebben voor andere afdelingen, zoals radiologie, pathologie en intensive care, en natuurlijk de totale capaciteit en daarmee wachttijden. Dat zijn allemaal vraagstukken waarvoor we in OncoNoVo-verband een oplossing voor moeten vinden.”

Bij het herverdelen van de oncologische zorg moet zoveel mogelijk rekening gehouden worden met de sterke punten van ieder ziekenhuis, vindt Gerhards. “Ieder centrum heeft zijn eigen expertise. Het ene ziekenhuis is sterk in een snel herstelprogramma met minimaal invasieve operaties, bijvoorbeeld met de robot, het andere in grote open buikoperaties bij uitgebreide ziekte. Rekening houden met de doelstellingen, expertise en achtergrond van elk ziekenhuis is een van de spelregels die we hebben afgesproken.”

Schuifpuzzel

Anita de Rooij vergelijkt het met een schuifpuzzel. “We moeten het complete plaatje kloppend maken, rekening houdend met andere speerpunten van ieder ziekenhuis, expertise, mogelijke verdringing van andere zorg en gevolgen voor de bedrijfsvoering. En daarbij moet de patiënt de beste zorg blijven krijgen.”

Die patiënt gaat op termijn de veranderingen merken. Zo kan het zijn dat de diagnostiek in een ander ziekenhuis gebeurt dan de operatie, en dat hij voor behandeling weer naar een andere locatie moet. “Dat moeten we dan goed uitleggen”, zegt De Rooij. “Vroeger kreeg een patiënt nog weleens te horen: ‘Daar moet u voor naar een ander ziekenhuis, dat mogen wij niet meer doen.’ Nu is er bij alle ziekenhuizen het besef dat concentratie en spreiding nodig is om de juiste zorg op de juiste plek te leveren, in het belang van de patiënt.”

Optimale oncologische zorg

Binnen OncoNoVo+ worden nu stuurgroepen ingericht die per groep aandoeningen in beeld brengen hoe de zorg georganiseerd is en wat er aangepast moet worden. Michael Gerhards heeft er vertrouwen in dat de ziekenhuizen er samen uit gaan komen. “Ik hoop dat we over een paar jaar kunnen terugkijken op een geslaagd proces waarbij alle ziekenhuizen tevreden zijn over het resultaat. Met goed gedefinieerde zorgpaden en richtlijnen die we waarmaken. En optimale oncologische zorg voor alle patiënten.” □

Deze ziekenhuizen zijn aangesloten bij OncoNoVo+: Amsterdam UMC, Antoni van Leeuwenhoek, BovenIJ, Dijklander Ziekenhuis, Flevoziekenhuis, Noordwest Ziekenhuisgroep, OLVG, Rode Kruis Ziekenhuis, Spaarne Gasthuis, Tergooi, Zaans Medisch Centrum, Ziekenhuis Amstelland en Ziekenhuis St Jansdal. OncoNoVo+ bedient bijna een kwart van het totaal aantal oncologiepatiënten in Nederland.