Weert Positief: integrale aanpak voor mentale en sociale gezondheid

Huisartsen uit Weert zien regelmatig mensen in hun praktijk met mentale problemen. Vaak zijn er onderliggende oorzaken, zoals geldzaken, rouwverwerking, relatieproblematiek, huisvesting, mantelzorg of eenzaamheid. Om de patiënt hiermee te helpen, heeft de huisarts contact met partners uit de ggz en het sociaal domein van de gemeente Weert. 

Samenwerking positief versterken

Het project, gestart net voor het coronatijdperk, is ook wel bekend onder de naam: Weert Positief. Linda Creemers is projectleider Instroommodel Mentale Gezondheid bij Meditta, een regionale huisartsenorganisatie in de Westelijke Mijnstreek en Midden-Limburg. Amy Jacobs is beleidsadviseur Sociaal Domein bij de gemeente Weert. Ze vertellen hoe Weert Positief tot stand is gekomen en hoe de aanpak in de praktijk werkt.

“Het begon met de behoefte aan een betere samenwerking tussen huisartsen en het sociaal domein van de gemeente Weert”, begint Creemers. “De ketenaanpak Welzijn op Recept wordt meestal vanuit de gemeente getrokken. Wij wilden het breder aanpakken.”

Het uitgangspunt voor Meditta was dat iedereen met mentale problemen de juiste ondersteuning moet kunnen krijgen op de juiste plek. De huisartsenorganisatie zocht daarbij niet alleen de samenwerking met de gemeente Weert, maar ook met Algemeen Maatschappelijk Werk Midden-Limburg, Punt Welzijn, MET ggz, Vincent van Gogh voor GGZ, Zorgverzekeraar CZ en de huisartsen. “We kwamen uit op de naam Weert Positief, een verwijzing naar de gedachte van Positieve Gezondheid.”

Pilot bij twee huisartsenpraktijken

Creemers en Jacobs brachten in 2021 samen de behoeften bij huisartsen en het sociaal domein in kaart. Ze volgden beiden de training Positieve Gezondheid en startten daarna een pilot bij twee huisartsenpraktijken .

Hulpvragen van cliënten in de pilot hadden onder meer te maken met:

• eenzaamheid en sociaal isolement
• zingeving en vrijwilligerswerk
• ongezonde levensstijl en de wens om meer te bewegen of een positiever zelfbeeld te krijgen
• (overbelaste) mantelzorgsituatie
• onbekendheid met de sociale kaart en voorzieningen in Weert.

Betere afstemming 

Het belangrijkste resultaat van de samenwerking in de pilot was dat de afstemming op casusniveau werd versterkt. Huisartsen en sociaal werkers hebben meer contact met elkaar. En dat biedt meerwaarde voor de patiënten. Die voelen zich meer gehoord en ze worden accurater en beter geholpen.

Er wordt naar een passend aanbod gezocht. Ouderen zijn bijvoorbeeld minder eenzaam dankzij activiteiten buitenshuis. En mantelzorgers ervaren meer rust en hebben meer tijd voor zichzelf.

In 2024 wordt het project Weert Positief doorontwikkeld en is het uitgebreid naar zes huisartspraktijken. Het doel is dat minimaal twaalf huisartsenpraktijken mee gaan doen.

Financiering

De gemeente Weert verleent subsidie aan Weert Positief. Jacobs: “De gemeente betaalt sociaal werkers uit eigen middelen met een aanvulling vanuit GALA-middelen. We houden regelmatig voortgangsoverleg met alle partners om de doorontwikkelingen door te voeren en bij te stellen waar nodig.” Creemers: “De projectleiding van Meditta, mijn rol dus, wordt betaald door de zorgverzekeraar.”

Multiproblematiek

Linda Creemers neemt deel aan de domeinoverstijgende casusoverleggen. Ook de ggz en een ervaringsdeskundige zitten daarbij. “Hulpvragen worden steeds complexer en zijn niet meer op te lossen alleen in het sociaal domein of alleen in de ggz”, zegt ze. “We werken toe naar de mentale gezondheidsnetwerken. Alle partners staan hierachter. We streven hetzelfde doel na, hebben gezamenlijke doelstellingen opgesteld en opereren vanuit gelijkwaardigheid.”

“We zijn in de coronaperiode gestart”, vervolgt ze. “Toen speelden veel mantelzorgvraagstukken. Maar er is ook veel multiproblematiek. Angst, depressie, onbewoonbare huizen door opgespaarde rommel. In zulke gevallen wordt een probleem ontrafeld en kijken we welke partner welk stukje kan oppakken.”

Draagvlak creëren 

“Met een project als dit is draagvlak op bestuurlijk niveau heel belangrijk, maar draagvlak vanuit de praktijk natuurlijk net zo goed,” zegt Amy Jacobs. “En geduld”, vult Creemers aan. “Dit bereik je niet in een paar maanden. Je hebt er tijd voor nodig en moet er energie in steken. Ik ga de huisartsen in de regio langs om uitleg te geven. En regel de coördinatie hiervan. Het gaat om complexe casussen op het gebied van mentale gezondheid, waarbij de ggz en ervaringsdeskundigen ook aan tafel zitten.”

Tips voor gemeenten

Linda Creemers en Amy Jacobs hebben de volgende tips voor gemeenten die een project zoals Weert Positief willen opzetten. 

• Begin niet iets nieuws, maar gebruik de netwerkcontacten met partners die er al zijn. Zoek elkaar op.  
• Zie de ketenaanpak Welzijn op Recept niet los van de mentale gezondheidsnetwerken. Het is geen doel op zich.
• Zie het project als een investering die op termijn winst oplevert. Nu investeer je aan de voorkant (preventie), maar uiteindelijk gaan mensen hopelijk minder gebruik maken van bijvoorbeeld de Wmo of dure zorg. Mensen worden sneller op de juiste manier geholpen in plaats van loket naar loket te gaan. Uit de pilot is gebleken dat mensen minder vaak naar de huisartsenpraktijk komen wanneer ze op de juiste plek de juiste ondersteuning krijgen.
• Het wegvallen van GALA-gelden kan uitdagingen brengen. Kijk wat je als gemeente zelf kunt bekostigen.
• Een wijkgerichte aanpak werkt! Denk aan de integrale pluswijken waarin meerdere partijen samenwerken.