In Twente werken de veertien gemeenten, UWV en geestelijke gezondheidszorg binnen Twentse Koers samen om mensen met mentale kwetsbaarheid aan een baan te helpen. De gedachte is dat een vaste werkkring helpt om structuur in het leven te brengen, het zelfrespect vergroot en sociale contacten bevordert. Bijna honderd mensen hebben al een werkkring gevonden, en de laatste jaren zit de groei er goed in.
In het kort
In Twente helpt het programma Werk als beste zorg mensen met mentale kwetsbaarheid op weg naar werk, met begeleiding van ggz-organisaties en Werkplein Twente.
Sinds 2018 werken sleutelfiguren uit ggz en Werkplein Twente samen om cliënten te ondersteunen, op weg naar werk en tijdens het werk. Proefplaatsing en jobcoaching zijn hierbij enkele instrumenten.
Het programma leidde in 2023 tot 22 banen en 39 participatievormen; in de eerste drie kwartalen van 2024 vonden al 33 mensen werk.
Naast arbeidsdeelname wil het programma mentale kwetsbaarheid normaliseren en stigmatisering tegengaan.
Volgens een internationaal erkende rekentool voor social return on investment (SROI) levert elke geïnvesteerde euro een rendement op van 1,74 euro.
Karin Oude Oosterik (themaleider Mentale Gezondheid bij Twentse Koers), Petra Oude Engberink (beleidsadviseur regionale arbeidsmarkt) en Maureen Oude Oosterik (programmamanager bij Mediant Geestelijke Gezondheidszorg) (v.l.n.r.) werken samen op mensen met mentale kwetsbaarheid op weg te helpen naar een baan.
Begeleiding van ggz en Werkplein Twente
Maureen Oude Oosterik is programmamanager bij Mediant Geestelijke Gezondheidszorg, naast Dimence een van de twee grote ggz-organisaties in Twente. Werk als beste zorg, zoals het programma is genoemd, is opgezet in het kader van participatie naar vermogen, legt ze uit. Mensen die in behandeling zijn bij de ggz en een uitkering hebben, kunnen begeleiding krijgen van ggz-medewerkers en adviseurs van Werkplein Twente, het samenwerkingsverband van de veertien Twentse gemeenten en UWV Werkbedrijf.
“We hebben de methodiek gekopieerd van Drechtsteden, waar ze al zo werkten”, zegt Oude Oosterik. “Een belangrijke eerste stap was om medewerkers van de ggz en Werkplein Twente elkaar te leren kennen. Over en weer waren er bepaalde beelden; de ggz zou te soft zijn en Werkplein Twente zou te veel op inkomen zitten. Terwijl ze elkaar juist kunnen versterken. De ggz weet veel over belastbaarheid van de cliënten, Werkplein Twente heeft de contacten met werkgevers.”
Sleutelfiguren
Uit netwerkgroepen die vanaf 2018 bij elkaar kwamen, zijn dertien ‘sleutelfiguren’ naar voren gekomen, afkomstig uit zowel de ggz als Werkplein Twente. “Ze kennen hun eigen én de andere organisatie. Het is inmiddels een hechte club van mensen die elkaar vertrouwen en voor hun collega’s een vraagbaak zijn. Hun focus is steeds: hoe kunnen we de cliënt duurzaam verder helpen? Wat zijn de belemmeringen om te werken, en hoe kunnen we die wegnemen.”
Verwachtingen managen
“Cliënten kunnen zichzelf nog wel eens overschatten”, zegt Oude Oosterik. “Soms zijn cliënten zo enthousiast, dat we hen een beetje moeten afremmen. Bijvoorbeeld door ze ervan te overtuigen dat ze beter met wat minder uren kunnen beginnen. Ook bij de werkgever moeten we de verwachtingen managen. Je ziet aan de buitenkant niets bijzonders bij mensen met mentale kwetsbaarheid. Maar je moet er wel rekening mee houden.”
“De cliënten van de ggz gaan in principe gewoon mee in de voordracht van kandidaten aan een werkgever”, zegt Petra Oude Engberink, beleidsadviseur regionale arbeidsmarkt in Twente. Ze is in dienst van de gemeente Enschede, maar werkt voor de hele arbeidsmarktregio. “Daarom is het belangrijk dat werkgevers bereid zijn om mensen met mentale kwetsbaarheid een kans te geven.”
Mkb-ondernemers en social return
De vraag van de werkgever is leidend, legt Oude Engberink uit. Maar de werkgeversadviseur van Werkplein Twente bekijkt wel of het mogelijk is om een kandidaat voor te stellen die in behandeling is bij de ggz. “We hebben in Twente heel veel mkb’ers die in het kader van inclusief werkgeverschap en social return best willen kijken of in hun onderneming iemand met mentale kwetsbaarheid kan werken. Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt staan werkgevers daar ook meer voor open.”
Ondersteuning on the job
Werkplein Twente heeft de nodige instrumenten om werkgever en werknemer te ondersteunen. “Na de plaatsing begint het pas”, aldus Oude Engberink. “Werkplein Twente biedt altijd maatwerk. Daarbij kunnen we diverse instrumenten inzetten om een duurzame match tot stand te brengen. Zoals jobcoaching of een proefplaatsing. Voor de werkgever zijn trainingen beschikbaar die handvatten geven hoe een bedrijf een kandidaat die mentaal kwetsbaar is het beste kan opvangen. Daarbij komen ook gespreks- en begeleidingstechnieken aan bod.
Toenemende participatie
Werk als beste zorg is in 2023 opgenomen in het Regioplan Twente. Daardoor kunnen de dertien sleutelfiguren naast hun gewone werk meer tijd steken in het programma. Dat heeft geresulteerd in meer plaatsingen. In 2023 werden 22 mensen naar werk begeleid en 39 mensen naar een andere vorm van participatie. In de eerste drie kwartalen van 2024 vonden 33 cliënten een baan en 33 mensen een andere vorm van participatie.
Twentse Koers heeft berekend dat elke geïnvesteerde euro een rendement oplevert op van 1,74 euro. De organisatie komt op dit rendement met een internationaal erkende Social Return on Investment (SROI)-methode om een maatschappelijke impactanalyse (MIA) op te stellen.
Normaliseren van mentale kwetsbaarheid
“We gaan ervan uit dat het programma ook bijdraagt aan het normaliseren van mentale kwetsbaarheid”, zegt Karin Oude Oosterik (geen familie van Maureen), themaleider Mentale Gezondheid bij Twentse Koers. “Het moet bespreekbaar worden dat het iedereen kan overkomen. Het is niet altijd nodig om direct professionele zorg in te zetten als je erover kunt praten. Ups en downs horen bij het leven. En een zinvolle dagbesteding en werk dat bij je past, maakt gelukkiger.”
