Onderzoek herkenbare en aanspreekbare wijkverpleging

Zeven partijen van het Hoofdlijnenakkoord (HLA) hebben in de leidraad “Herkenbare en Aanspreekbare Wijkverpleging” beschreven wat aanbieders samen met zorgverzekeraars vanaf 1 januari 2021 in gang moeten zetten om te komen tot herkenbare en aanspreekbare wijkverpleging. Hoe staat het ervoor? En wat is er nodig om dit verder te verbeteren? Het RIVM doet, in opdracht van het ministerie van VWS, onderzoek naar de ontwikkeling van herkenbaarheid en aanspreekbaarheid van de wijkverpleging. Het onderzoek loopt van 2021 tot en met 2023.

Nulmeting: hoe staan we ervoor?

De leidraad Herkenbare en Aanspreekbare Wijkverpleging beschrijft wat aanbieders samen met zorgverzekeraars in gang moeten zetten om te komen tot een betere samenwerking in de wijkverpleging. Het RIVM is gestart met een nulmeting om te onderzoeken in hoeverre de landelijke ambities al gerealiseerd worden. Met de nulmeting worden de volgende twee vragen onderzocht:

Hoe staat het nu met de herkenbaarheid en aanspreekbaarheid?
Hoe ervaren professionals de herkenbaarheid en aanspreekbaarheid?

Download de eerste inzichten van het onderzoek of lees de belangrijkste inzichten hieronder.

Lopende en startende initiatieven in kaart

Op verschillende plekken in Nederland zijn er al lopende of startende samenwerkingsinitiatieven die zich richten op het vergroten van de herkenbaarheid en aanspreekbaarheid in de wijkverpleging. Een deel van deze initiatieven heeft subsidie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ontvangen voor het verbeteren van de samenwerking.

Let op: de kaart biedt geen volledig overzicht. Lokaal of regionaal kunnen er ook andere initiatieven actief zijn waar het RIVM geen zicht op heeft.

Afspraken tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars

Uit de Monitor Contractering Wijkverpleging 2021 van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) blijkt dat:

drie van de tien zorgverzekeraars afspraken heeft gemaakt over herkenbare en aanspreekbare wijkverpleging voor 2021.
een derde van de zorgaanbieders hierover afspraken heeft gemaakt met de dominante zorgverzekeraar.

Samenwerking met andere aanbieders krijgt vorm

Meer dan de helft van de professionals geeft in het onderzoek aan dat hun organisatie al met (een deel van de) andere aanbieders in hun wijk of regio samenwerkt. De samenwerking met andere aanbieders gaat dan met name over:

geplande en ongeplande nachtzorg
coronazorg
samen inzichtelijk maken van zorgaanbod

Toch geeft een derde van de respondenten aan dat hun organisatie met geen enkele aanbieder of uitsluitend met zzp'ers samenwerkt.

Actueel aanbiedersoverzicht ontbreekt of is onbekend

Wat betreft de bereikbaarheid en herkenbaarheid van de wijkverpleging benoemt een derde van de respondenten dat er een up-to-date overzicht van aanbieders van wijkverpleging bestaat. Een derde weet niet of dit er is en een derde zegt dat dit er niet is. Een dergelijk overzicht ontbreekt vaker in de stedelijke gemeenten dan in de minder stedelijke gemeenten.

Bijna geen actuele inzage in capaciteit

Volgens de leidraad Herkenbare en Aanspreekbare Wijkverpleging is het belangrijk om inzicht te hebben in de capaciteit van de verschillende aanbieders. Zo kan een nieuwe cliënt snel de juiste zorg ontvangen. Slechts 8% van de professionals in de wijkverpleging zegt dat zo’n overzicht voor hun wijk of regio bestaat. Bij het plaatsen van een nieuwe cliënt moeten de meeste transferverpleegkundigen daarom meer dan één aanbieder benaderen als ze een cliënt doorverwijzen.

Volgende stap van het RIVM

Het RIVM vervolgt het onderzoek met regionale werksessies en diepte-interviews met projectleiders en andere kartrekkers van regionale initiatieven. Hiermee worden belangrijke leerervaringen opgehaald en krijgt het RIVM inzicht in wat er goed werkt en wat er nodig is.

Daarnaast onderzoekt het RIVM wat de (potentiële) opbrengsten van samenwerking zijn door diepte-interviews af te nemen bij onder andere wijkverpleegkundigen, verzorgenden en andere zorgprofessionals.

Over de leidraad Herkenbare en Aanspreekbare Wijkverpleging

In het Hoofdlijnenakkoord (HLA) wijkverpleging hebben zeven HLA-partijen afspraken gemaakt over uitgangspunten in de wijkverpleging tussen 2019 en 2022. In aanvulling op het Hoofdlijnenakkoord is de Leidraad Herkenbare en Aanspreekbare Wijkverpleging opgesteld. Deze leidraad beschrijft wat aanbieders samen met zorgverzekeraars vanaf 1 januari 2021 in gang moeten zetten om te komen tot betere samenwerking in de wijkverpleging. De leidraad stelt dat het doel is dat vanaf 1 januari 2021 iedere wijk in Nederland aan de slag is met de vorming van herkenbare en aanspreekbare wijkverpleging.